Perşembe, Aralık 23, 2021

The Animatrix (2003)


Anime hayranı olan Wachowski'lerin ilk filmin gösterimi için gittikleri Japonya'da sevdikleri animecileri ziyaretleri esnasında ortaya çıkmış bir fikir "Animatrix". Dokuz kısa animasyondan müteşekkil antolojideki filmlerin 4'ünün senaryosu kardeşlere ait. Bunların arasında yer alan iki bölümlük "The Second Renaissance" açık ara farkla sürünün içindeki en iyi parça. 
 

Makinelerle insanlar arasındaki savaşın ve Matrix'in nasıl ortaya çıktığının tarihsel bir dökümünü, insanın beynine kazınan türlü referanslarla bezeli şekilde hikaye eden "The Second Renaissance"ın yönetmeni Mahiro Maeda, "Blue Submarine No.6" isimli bir OVA ve "Final Fantasy: Unlimited" dizisi ile yapımcıların dikkatini çekmiş, "Animatrix" sonrasında da "Kill Bill Vol.1"ın anime bölümleri ve "Mad Max:Fury Road"un konsept tasarımına katkısıyla da adını duyurmuş bir isim. Yok edilmek istemediği için sahibini öldüren bir robotun yargılanıp imha edilmesiyle filizlenen Makine-insan sürtüşmesi makinelere ve onların sempatizanlarına yönelik şiddet uygulanmasıyla büyüyüp makinelerin haritaya göre Arabistan çöllerinde yer alan bir noktaya sürülüp burada Matrix'teki makine şehrinin atası olan "Zero-One"ı kurmalarıyla sonuçlanıyor. Bu şehrin ekonomik büyümesinin insan şehirlerinin ticaretini baltalaması sonunda çıkan savaşta süratle zafere ilerleyen makinelere karşı son çare olarak gökyüzünü küçük nanomakinelerle kaplamak suretiyle makinelerin enerji kaynaklarını kapatma yoluna giden insanlar savaşın seyrini bir noktada kendilerinden yana çevirmeyi başarıyorlar. Öte yandan insanlar model alınarak şekillendirilmiş öncülerini bu saldırıda kaybeden makineler kendilerini örümcekler ve kafadan bacaklı canlılar baz alınarak yeniden tasarlayıp hem eski sahipleri insanların görüntüsünü almayı reddedip hem de güneş yoksunluğuna kendilerini daha iyi adapte etmenin bir yolunu buluyorlar; insanları enerji kaynağı olarak kullanmak. Kanlı bir sürecin sonunda savaşı kesin bir zaferle kazanmış olsalar da ellerinde harap olmuş bir gezegen kalan makineler yaptıkları deneyler sonucunda insanların zihinlerini sanal bir gerçeklik içinde uyuştururken bedenlerinin güç kaynağı olarak kullanıldığı devasa santraller inşa ediyorlar ve böylelikle ilk Matrix prototipi de ortaya çıkmış oluyor.


Kardeşlerin kaleminden çıkan diğer iki animasyondan birisi olan "Final Flight of The Osiris" bir anime değil düpedüz bir animasyon aslında ama yönetmen Andy Jones "Final Fantasy: Spirits Within"de görev yapmış animatörlerden birisi ve bu dünyaya haliyle çok da uzak sayılmaz. Azgın iki karakterin bir dojo simulasyonunda yaptıkları etkileyici bir egzersiz seansıyla açılan film sentinellerin saldırıyla devam edip makinelerin "Reloaded" ve "Revolutions"da detaylı olarak göreceğimiz Zion'a saldırı hazırlıklarını keşfeden gemi mürettabatının bu bilgiyi diğer gemilere aktarmak için hayatlarını feda etmelerinin hikayesi. 


"Reloaded"la direk bağlantısı olan ve gene kardeşler tarafından yazılmış "Kid's Story" de gene devam filmlerinde karşımıza çıkan bir karakterin nasıl özgürleştirildiğini anlatıyor. Shinichirō Watanabe ("Cowboy Bebop") tarafından yönetilen bu film alışıldık anime tarzının bir hayli uzağında, farklı tarzların denendiği bir yapım ama ne hikayesi de ne görselliği ile çok beğendiğim bir parça değil açıkçası. Gene Watanebe tarafından yönetilmiş ama senaryonun bu sefer kendisine ait olduğu "A Detective Story" retro bir gelecekte Trinity'nin peşine düşen bir detektifin öyküsü adı üstünde. Siyah beyaz hard-boiled estetiğini klasik anime tarzına yakın çizimlerle başarılı bir şekilde birleştiren bu film hikaye olarak çok bir ilginçlik arzetmese de en azından görüntü olarak cezbedici.


Sinema dünyasına "Wicked City", "Ninja Scroll", "Vampire Hunter D:Bloodlust" gibi uçuk kaçık animeler hediye etmiş Yoshiaki Kawajiri'nin yazıp yönettiği "Program" derlemenin içindeki en anime görüntülü bölümlerden birisi ve bir nevi bir sadakat testi niteliği taşıyan bir simülasyonu konu edinen içeriği ile diğer filmlere nispetle bir nebze daha ilginç bir hikayeye sahip. Kawajiri'nin sadece senaryosunu yazıp bir asistanı tarafından yönetilmiş olan "World Record" bir atletin kazanmak üzere olduğu bir yarış esnasında simülasyondan uyanmayı deneyimlemesi gibi ilginç bir çıkış noktasından hareket ediyor ama açıkçası buradaki animasyon stili bana hiç mi hiç hitap etmedi.


Kalan diğer iki bölüm olan "Beyond" ve "Matriculated" açıkçası biraz fazla soyut, bir hikaye anlatmaktan çok "Matrix"le bağlantılı görsel bir deneyim yaratmanın peşindeler daha ziyade. Açıkçası "Matriculated"daki insan çizimleri bana bir hayli itici geldi ama Peter Chung'ın ("Æon Flux") alameti farikalarındanmış görünüşe bakılırsa. Öte yandan robot tasarımları ve robotların hareketleri vs. bir hayli etkileyici. 


Yüzdeye vurulduğunda akılda kalan öykü sayısı düşük olsa da eğer "Matrix" dünyasında devam filmleri yapılacakdıysa bu şekilde yapılmalıydı noktasında önemli bir yapım "Animatrix". "Reloaded"ve "Revolutions"ın göz boyayan ama içi boş bir şekilde ilk filmin mirasına eklemlenmesindense "Matrix" evreninde geçen, orjinal hikayedeki karakterlerin direk bağlantılarının olmadığı bağımsız hikayelerden müteşekkil bir devam filmi sinsilesine imza atılmış olsa serinin kaderi açısından çok daha münasip bir seyir tercih edilebilirmiş.